Jesteś w ciąży? Zrób obowiązkowo testy na HIV

Kobieta planująca ciążę lub ciężarna powinna obowiązkowo wykonywać badania w kierunku zakażenia HIV – alarmują eksperci. Wiedza na temat infekcji pozwala zastosować odpowiednią profilaktykę, która daje blisko 100 proc. szansę na urodzenie zdrowego dziecka.

Konsekwencje odmatczynego zakażenia noworodka HIV mogą być dramatyczne. Dzieci te są bowiem narażone na szybszy rozwój zespołu nabytego niedoboru odporności (AIDS), uszkodzenie mózgu i zaburzenia rozwoju oraz na zgon.

Prof. Tomasz Niemiec z Zakładu Poradnictwa i Seksuologii Uniwersytetu Zielonogórskiego przypomniał, że rozporządzenie Ministra Zdrowia z 23 września 2010 r. nakłada na lekarzy ginekologów obowiązek zlecania ciężarnym badania w kierunku HIV. Powinno ono być bezpłatne, podobnie jak badanie na grupę krwi.

„Niestety, w Polsce nikt nie wyciąga konsekwencji w stosunku do lekarzy, którzy nie zlecają takich badań. Dlatego, każda kobieta powinna pamiętać, że jeśli lekarz nie zaproponował jej testu na HIV kiedy była w ciąży, a ona urodziła dziecko zakażone wirusem, może pociągnąć go do odpowiedzialności prawnej” – powiedział ginekolog. Warto też, by kobiety same upominały się o te badania.

Jak podkreśliła dr Jolanta Popielska z Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM i z Oddziału Pediatrycznego Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie, jeśli ciężarna nie wie o zakażeniu HIV to ryzyko, że jej dziecko będzie zakażone wynosi 15-30 proc., a gdy długo karmi piersią – wzrasta nawet do ponad 50 proc.
Tymczasem, wiedza na temat zakażenia pozwala odpowiednio wcześnie zastosować pełną profilaktykę, dzięki której ryzyko przeniesienia HIV z matki na dziecko spada poniżej 1 proc.

Z danych przedstawionych przez dr Popielską wynika, że w USA i krajach Unii Europejskiej ryzyko urodzenia zakażonego dziecka przez kobietę z HIV wynosi do 3 proc. Natomiast, w Polsce, może ono dochodzić do 50 proc. co jest porównywalne z krajami Afryki. „Dzieje się tak, bo lekarze w naszym kraju za rzadko oferują ciężarnym badania w kierunku HIV” – oceniła dr Popielska.

Ministerstwo Zdrowia zaleca, by pierwsze badanie w kierunku HIV kobieta w ciąży wykonała w pierwszym trymestrze, do 10 tygodnia ciąży, a jeśli jego wynik jest negatywny powinna je jeszcze raz powtórzyć w trzecim trymestrze - między 33. a 37 tygodniem.

Jest to związane z tym, że jeśli ojciec dziecka ma infekcję HIV to nie musi zakazić kobiety od razu, ale np. w późniejszym okresie ciąży, przed porodem, wyjaśniła Magdalena Ankiersztejn-Bartczak, założycielka Fundacji Edukacji Społecznej. Dlatego, najlepiej, by test w kierunku HIV wykonywał też ojciec dziecka, zaznaczyła.
Przypomniała również, że wynik dodatni testu przesiewowego u kobiety w I trymestrze ciąży nie musi jeszcze oznaczać infekcji. „Zdarza się, że w tym okresie uzyskujemy wynik fałszywie dodatni, dlatego badanie trzeba powtórzyć w odstępie tygodnia z tej samej próbki krwi” – powiedziała Ankiersztejn-Bartczak.

Potwierdzony pozytywny wynik jest wskazaniem do zastosowania pełnej profilaktyki odmatczynego zakażenia HIV. Składa się na nią skuteczna terapia lekami antyretrowirusowymi u ciężarnej i monitorowanie poziomu wirusa (tzw. wiremii) w jej krwi, odpowiednie przeprowadzenie porodu oraz podawanie noworodkowi leków antyretrowirusowych przez 4 tygodnie, tłumaczyła dr Popielska. „Wtedy, kobieta ma blisko 100-proc. szanse na urodzenie zdrowego dziecka” – powiedziała specjalistka.

Jeśli wiremia u ciężarnej jest niewykrywalna, ciąża przebiega prawidłowo i nie ma innych czynników ryzyka, może ona rodzić drogami natury. Poród powinien jednak trwać maksymalnie do 4 godzin i być prowadzony bez stosowania metod intensywnego nadzoru porodu łączących się z naruszeniem ciągłości powłok skórnych. Należy jak najszybciej umyć noworodka z mazi płodowej i usunąć wydzielinę dróg rodnych matki z jego górnych dróg oddechowych. W Polsce i krajach wysoko rozwiniętych kobieta zakażona HIV ma również zakaz karmienia piersią.

„Ja zawsze mówię ciężarnym pacjentkom: jeśli chce pani mieć zdrowe dziecko musi pani wykonać szereg badań, w tym test w kierunku HIV. Dotychczas miałem tylko pojedyncze przypadki, że kobieta odmówiła. Ale wówczas, własnym podpisem musi poświadczyć odmowę w karcie lekarskiej” – wyjaśnił prof. Niemiec.

Podkreślił, że dokładnie nie wiadomo ile w Polsce rodzi się co roku dzieci zakażonych HIV od matki, ale według jego szacunków liczba ta może dochodzić do 100. W 2011 r. leki antyretrowirusowe podawano 34 noworodkom urodzonym przez kobiety zakażone tym wirusem, a w 2010 r. liczba ta wynosiła 54.

ZOBACZ TAKŻE:

Antykoncepcja hormonalna sprzyja HIV?

źródło:

PAP - Nauka w Polsce, Joanna Morga